Alles gaat voorbij

Een pdf-versie van deze column vind je hier

Onlangs kwam ik op Youtube de song tegen van George Harrison uit 1970: ‘All things must pass’. De tekst verwijst naar het gegeven dat niets in het leven blijvend is. “Geen van de draden van het leven blijft bestaan. Ik ben onderweg en ga een nieuwe dag tegemoet.” George Harrison werd ook wel de ‘spirituele Beatle’ genoemd vanwege zijn interesse in een verruimd bewustzijn. Ook andere songs van hem getuigen hiervan.

In een interview, reflecterend op de geschiedenis en het einde van de Beatles., zegt George Harrison dat roem en geld het leven gemakkelijker maakt, maar dat het geen streven op zichzelf kan zijn. Als uiteindelijk doel van het leven noemt hij gemoedsrust en geluk. (1) Onwillekeurig denk ik dan aan Henry Nouwen, katholiek priester en spiritueel leraar, die in een van zijn gepassioneerde lezingen uitroept: “We denken dat we zijn wat we doen of wat mensen van ons denken of wat we bezitten, maar dat zijn we allemaal niet!”. (2) Met dit te denken verloochenen wie we werkelijk zijn, onze ware identiteit.

In de huidige tijd is het niet gemakkelijk om contact te maken met dit ware zelf; we zijn te druk met dingen die ons voortdurend in beslag nemen. Zelfs in onze vrije tijd gaan we op zoek naar nieuwe belevingen, uitdagingen, ervaringen. Zelf herinner ik me een vakantie in Frankrijk waar we voor het eerst op een affiche bungeejumpen zagen aangekondigd. We gingen onmiddellijk ‘aan’ en moesten dit meemaken. De volgende dag stonden we op een brug boven een ravijn, werden gezekerd aan een meterslang elastiek en lieten ons naar beneden vallen. De adrenaline spoot door onze aderen, zó iets spannend hadden we niet eerder meegemaakt!

Contact met onszelf maken, met wie we werkelijk zijn, vraagt een wezenlijk andere instelling; het vraagt stilstaan bij onszelf, alleen met onszelf durven zijn, voor een kortere of langere periode alle hectiek en afleiding te stoppen. Op dat moment creëren we een tussenruimte waarin we contact kunnen maken met ons diepere zelf, iets wat we ziel kunnen noemen.

Een van de dingen die mij in de afgelopen jaren het meest geholpen heeft is stil zitten met de vraag: “Zou ik ook niet kunnen doen met wat ik nu doe, zou ik daarmee kunnen stoppen?” Als het antwoord ‘nee’ is heb ik mijn eigen gevangenis gecreëerd. Als het antwoord ‘ja’ is ben ik vrij en kan ik ofwel hetzelfde blijven doen zonder er de zin van mijn bestaan aan te ontlenen ofwel kiezen om iets anders te gaan doen omdat ik dat misschien leuker of zinvoller vind.

Binnen de oude tradities zijn er allerlei rituelen die onlosmakelijk deel uitmaken van het volwassen leven, zoals een vision quest, waarin je enkele dagen en nachten op je eentje doorbrenkt in de natuur. De meeste van deze rituelen hebben de vorm van een retreat; het ‘gewone leven’ voor kortere of langere tijd stil te zetten en naar binnen te gaan. Daarmee kom je ook los van je ‘gewone zelf’ en ontstaat er ruime voor een ander, ruimer zelf.

Sinds een jaar hebben mijn vrouw en ik ‘Ma’-dagen ingesteld, ongeveer eens per maand. ‘Ma’ is het Japanse woord voor ‘tussenruimte’ of ‘tussentijd’. Het kan ook opgevat worden als een fase van ‘niet-weten’ op weg naar ‘innerlijk weten’. In die zin begint het met het ‘dagelijkse weten’ los te laten. Op een ‘Ma’-dag plannen we niets en laten alle elektronische apparaten zoveel als kan uit. We zijn er even niet voor de buitenwereld. Soms maken we een wandeling, soms klussen we wat in huis. Altijd komen we in de loop van de dag tot een dieper en waardevol gesprek over onszelf.

Een andere prachtige aansprekende regel van George Harrison uit de song ‘Any Road’ sluit hier naadloos op aan: ‘If you don’t know where you’re going, any road will take you there’. Je hoeft niet altijd te weten waar je naar onderweg bent, áls je maar onderweg bent.

Bronvermelding: