Maskermaker 2.0

Onlangs kwam ik twee keer kort achter elkaar het volgende citaat tegen: ‘Alle modellen zijn onjuist, maar sommige zijn bruikbaar’. Deze uitspraak komt van de statisticus George Box en geeft aan dat de waarde van modellen vooral ligt in de praktische toepasbaarheid ervan. Voor mij geldt dit evenzeer voor het model van de karakterstijlen zoals dat in de loop van de geschiedenis achtereenvolgens is ontwikkeld door Wilhelm Reich en Alexander Lowen. Anderen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd zijn de Bodynamic school en Stephen Johnson.

Het mooie aan het model van de karakterstijlen is dat het een ontwikkelingsgericht model is. We ontwikkelen allemaal elementen van meerdere karakterstijlen doordat we als kind moeten overleven in een onvoldoende op ons afgestemde wereld. Zo ontwikkelt bijvoorbeeld de gefragmenteerde karakterstijl – klassiek de schizoïde stijl genoemd – zich vanuit het leren omgaan met onvoldoende veiligheid in de allereerste levensfase. Vanuit te weinig bedding en verbinding lijkt het alsof je alleen in de wereld staat en leer je jezelf daarin te handhaven. Ieder van ons heeft zo zijn of haar eigen conclusies getrokken over hoe het leven tegemoet te treden, wat zich uit in meerdere karakterstijlen. Iedere karakterstijl kent zowel specifieke kwaliteiten als valkuilen.

In 2002 ontwikkelde ik samen met Wibe Veenbaas de training De Maskermaker, waarin ik al mijn kennis over de karakterstijlen inbracht, hetgeen we combineerden met een systemische benadering. Daaruit ontstond in 2004 het boek De Maskermaker, sindsdien een standaardwerk op dit gebied. In de jaren daarna ontwikkelde mijn visie op de karakterstijlen zich verder, vooral in de nuancering ervan. Tegenwoordig beschrijf ik binnen iedere karakterstijl vier verschillende posities. Tegelijkertijd ben ik de karakterstijlen nog meer gaan zien in hun intersubjectieve dynamiek. In verschillende interacties met anderen kunnen uiteenlopende elementen van onze karakterstijlen geactiveerd worden. Zo ontstaat een meer dynamisch beeld; je beweegt je tussen verschillende karakterstijlen en verschillende aspecten daarvan. Deze benadering noem ik sinds een paar jaar Maskermaker 2.0.