Voor een pdf-versie van deze column klik hier
Corona vraagt veel van ons, ook van onze veerkracht. We worden keer op keer gevraagd om mee te bewegen met de aangekondigde maatregelen en te vertrouwen op de informatie die ons door het RIVM en de verantwoordelijke ministers wordt verstrekt. Daarnaast worden we overspoeld door een groot aantal andere ‘bronnen’, waarvan de waarde en de relevantie niet altijd helder is.
Een centrale slogan van de overheid is: ‘Alleen samen krijgen we corona onder controle’. Een andere kreet, soms in gebiedende wijs, is: ‘Iedereen van 18 jaar en ouder houdt 1,5 meter afstand’. De paradox is meteen duidelijk. Het ‘samen’ is gereduceerd tot een afspraak waar we ons allemaal aan dienen te houden. Of, zoals de premier het in een van de persconferenties verwoordde: ‘Ik heb een persoonlijke afspraak met iedere Nederlander dat we ons aan de regels houden’.
Het RIVM doet al vanaf het begin van de Corona-crisis onderzoek naar het draagvlak van de overheidsmaatregelen. Een samenvatting van het, bij het schrijven van deze column, meest recente onderzoek van half februari laat zien dat het percentage mensen dat zich eenzaam voelt in twee weken tijd gestegen is van 61% naar 67%, terwijl de tevredenheid over sociale contacten gedaald is van 58% naar 51%. Het zich mentaal niet welbevinden is tegelijkertijd toegenomen tot 14% bij de leeftijdsgroep 25 tot 29 jaar en tot 30% bij de leeftijdsgroep 16 tot 24 jaar. (1) Dit zijn verontrustende cijfers, die op zichzelf nog niet geleid hebben tot een politieke of maatschappelijke discussie. Ook dat laatste vind ik persoonlijk zorgwekkend. Nog geheel los van de mening die je verder kunt hebben over het gevoerde of te voeren beleid. Overigens vindt nog steeds 80% van de mensen dat de overheid wel haar best doet.
‘een veerkrachtige samenleving kan alleen
gebouwd zijn op sociale cohesie’
Terwijl de oproep is om ‘samen’ corona te overwinnen, lijken we juist meer en meer op onszelf teruggeworpen te worden. De Corona-crisis heeft zich ontwikkeld van een gezondheidscrisis via een economische crisis naar een onmiskenbare psychosociale crisis. Negatieve gevoelens, zoals angst, onzekerheid en stress zijn breed en sterk toegenomen. Evenals het niet hebben van betekenisvolle activiteiten en perspectief, niets om naar uit te kijken. Dat dit zijn tol gaat eisen lijkt vanzelfsprekend. Al in mei vorig jaar verscheen het Verslag Werkgroep Sociale Impact van de Coronacrisis, een werkgroep onder leiding van Femke Halsema. (2) Daarin wordt een analyse gemaakt van de lange termijneffecten op de samenleving. Er wordt een pleidooi gehouden voor het ondersteunen van initiatieven van onderaf, waarbij het belang van het nemen van de regie in de eigen omgeving wordt benadrukt. Een groot aantal van deze initiatieven wordt in dit verslag ook beschreven. Deze vorm van eigenaarschap kan voorkomen dat mensen zich blijvend machteloos gaan voelen en kan er tevens voor zorgen dat psychosociale problemen in de community vroegtijdig worden gesignaleerd en opgepakt, aldus het verslag.
Inmiddels zijn er diverse nieuwe onderzoeken gaande en/of afgerond. Eén van die onderzoeken, De Verdeelde Samenleving, geeft een goed beeld van de stand van zaken op dit moment. (3) Exemplarisch is het volgende citaat van een van de respondenten: “Positief is dat we hierna hopelijk allemaal een aantal dagen per week thuis werken. Negatief is de stress, eenzaamheid, druk op relaties, uitzichtloosheid, geen plannen kunnen maken, vrienden verliezen, familie missen”. Dit getuigt van wat we het hardst nodig zullen hebben: een veerkrachtige samenleving kan alleen gebouwd zijn op sociale cohesie. In het andere geval creëren we een samenleving zonder nog samen te leven.
Bronnen:
1. Resultaten onderzoek gedragsregels en welbevinden – https://www.rivm.nl/gedragsonderzoek/maatregelen-welbevinden
2. Verslag Sociale Impact Coronacrisis – https://vng.nl/publicaties/eindverslag-werkgroep-sociale-impact-van-de-coronacrisis
3. Rapport De Verdeelde Samenleving – https://www.zonmw.nl/nl/over-zonmw/coronavirus/onderzoek-naar-corona-en-covid-19/effect-coronavirus-covid-19-op-maatschappij/veerkracht-van-de-samenleving
Gepubliceerd mei/juni 2021 | VAKBLAD NATUURLIJKE & INTEGRALE GEZONDHEIDSZORG – www.vnig.nl
0 reacties